Temel Linux Komutları

Man : Manuel kütüphanelerinde ki komutlara ait yardım sayfasına ulaşırız.
Örn: man top/ ile yardım sayfasında istediğimiz kelimeyi arayabiliriz. Q ile çıkış yapabiliriz.

İnfo : Man komutu ile aynı işe yarar ve daha fazla ayrıntılı bilgi verirler.

Whatis  : Whatis komutu ile aradığımız ifadenin yardım sayfalarında geçtiği satırlar ekrana basılır.

Apropos  :  Apropos komutu ile yapmak istediğimiz işleme ait kelimeyi aratarak o kelime ile ilgili komutları buluruz.
Örn: apropos routing

File : Dosya hakkında bilgi verir.
Örn: file /root/Desktop

Cd&pwd : cd komutu kullanıcının ev dizinine götürür. Cd .. şeklinde kullanılırsa bir üst dizine çıkartır. Pwd komutu o anda bulunan dizini gösterir.

Touch : Boş dosya oluşturmak için kullanılır.
Örn: touch dosya1

Mkdir : mkdir komutu yeni dizin(klasör) oluşturmak için kullanılır.
Örn: mkdir –p /home/user/yenidizin

Ls : ls komutu bulunulan dizindeki dosyaları sıralar.
Örn : ls

Mv : mv komutu dosya ve dizinleri taşımak için kullanılır.
Örn: mv /home/Munuklu/dizin1  /root ( Munuklu altında ki dizin 1 taşıyarak root klasörün içine atar.)

Cp : cp komutu dosya ve dizinleri kopyalamak için kullanılır.
Örn: cp dosya1 dosya2   // cp –R /root/dizin1/* /home/Munuklu/dizin2/ ( dizin1 içinde ki herşeyi dizin2 ye)

Rmdir : Sadece boşdizinleri silmek için kullanılır.

Rm : Dosya ve dizin silmek için kullanılır.

Rm –r : Recursive olarak altındaki tüm dizin ve klasörleride siler.

Rm –i : İnteraktif modda çalışır sileceğime her dosya ve dizin için izin ister.

Rm –v : Yaptığı silme işlemleriyle ilgili ekrana bilgi basar.

Rm –rf /home : Home dizinin altındaki her şeyi siler.

Ln –s /home/dosya1 /root/dosya1link :  Dosya1 i gösteren dosya1link adında softlink dosyası oluşturur.

Ln /dosya1 dosyahardlink : Dosya1 in dosyahardlink adında hardlinkini oluşturur.

Cat /dosya1 : Dosya1 in içeriğini ekrana basar.

Cat dosya1 > dosya2 : Dosya2 nin içeriğini siler ve içine dosya1 in içeriğini yazar.

Cat dosya1 >> dosya2 : Dosya1 in içeriğini dosya2 nin içeriğine ekler. 

Cat –n dosya :  Dosya içeriğini satır numaralarıyla birlikte ekrana basar.

More dosya : Dosya içeriğini sayfa sayfa gösterir.

Less :  Dosya içeriğini görüntüler.

Rev dosya : Dosya içeriğin tersten ekrana basılmasını sağlar.

Tail –f dosya : Dosyanın içeriği değiştikçe ekrana basar.

Tail –f /var/log/maillog grep ali :  Maillog dosyasında ali geçen log düştükçe ekrana basar.

Join dosya1 dosya2 : Dosya1 ve dosya2 yi ilk sütunlarına bakarak birleştirir

Join -1 2 -2 2 dosya1 dosya2 : Dosyaların 2.sutunlarına göre karşılaştırmasını yaparak ekrana basar.

Join –a1 –a2 -1 2 -2 2 dosya1 dosya2 :  Diğer sütunlarda eklenmiş olur. (Burda amaç ortak olanları göstermek diğerlerinide eklemek)

Paste dosya1 dosya2 :  Dosya1 ve dosya2’nin satırlarını birleştirir.

Split : Dosyayı girilen byte lara göre yada satır sayılarına göre böler.

Split –b 2m dosya1 : Dosya1 i herbiri 2mb olan alt dosyalara boler.

Split –l 10 dosya1 : Dosya1 i her biri 10 satırdan olan dosyalara boler.

Uniq dosya1 : Dosya içindeki tekrar eden satırları gizleyerek dosyanın içeriğini ekrana basar. ( -i parametresi kullanılırsa büyük küçük harf uyumuna bakmaz)

Cut –c 10,20 dosya1 :  Dosya1 in her satırındaki 10 ve 20. Harfleri ekrana alt alta basar.

Cut –d : -f 2 dosya 1 : Dosya1 in her satırını : parametresine göre sütunlara boler ve 2. Sütunları altalta ekrana basar.

Du –sh /home : Home dizinin toplam boturunu gösterir. (h parametresi GB cinsinden göstermesini sağlar )

Stat dosya : Dosya ve dizinlerin stat (izin inode boyut vs) bilgilerini gösterir.

Locate dosya2 : Dosya yada dizinin sistemde nerede olduğunu gösterir

Find /home –name dosya1 : Dosya 1 dosyasını /home dizinin altında arar.

Find /! –use ali –name suat* -exec rm –rf \ : Kök dizini altında ali kullanıcısına ait olmayan suat işle başlayan tüm dosyaları siler.

Find /var/www/html –type d –perm 777 –exec chmod 755 \ : Html dizini altındaki 777 iznine sahip dizinleri bulur ve izinleri 755 yapar.

Find /var/www/html –type f –perm 777 –exec chmod 644 \ : Html dizinin altındaki 777 iznine sahip dosyaları bulur ve izinleri 644 yapar.

Which cd : Paremetre olarak verilen komutu $PATH değişkeninde tanımlanan dizinlerin ( çalıştırılabilir dosyaların bulunduğu dizinler) altında ara ve komutun çalıştırılabilir dosya komunu gösterir.
Örn: Which whoami
/Usr/bin/whoami

Whereis cd : Komutun çalıştırılabilir dosya konumunu ve komutun kütüphane dosyalarını ve yardım kitaplıklarının yolunu gösterir.
-b sadece çalıştırılabilir dosya
-m sadece kaynağını gösterir.
-s sadece yardım kitaplıklarının yolunu gösterir.

Chmod u+x dosya1 :  Dosya1 in sahibine x hakkı verir.

Chmod g+x dosya1 : Dosya dosyasının dahil olduğu gruba x hakkı(çalıştırma) eklenir.

Chmod o-w dosya1 : Diğer kullanıcılarda write hakkı silinir.

Chmod 722 dosya1 : Dosya1 in sahinine 7 grubuna 2 diğerlerine de 2 izinleri verilir.

Chmod u=rwx,g=r,o=x /root/dizin1 : Dizin1 in sahinine butun haklar grubuna listeleme izni diğerlerinede geçiş izni verilir.

Chmod –R 755 /root/dizin1 : Dizin1 ve altındaki tüm dosya ve dizinlere recursif olarak 755 iznini verir.

Chown root:ali dosya1 : Dosya1 dosyasının sahibini root grubunuda ali olarak ayarlar.

Chown ali:ali –R /Root/dizin1 : Dizin1 isimli dizinin ve altındaki herşeyin sahibini ve grubunu ali olarak ayarlar.

Umask=0222 : Varsayılanda dosya ve diziler oluşturulurken hangi izinlerle oluşturalacağını umask komutu ile belirleyebiliriz. Etc dizini altındaki login.defs dosyasında umask değerini ayarlayabilirz.

Chattr –i dosya
Chattr –a dosya
Chattr –A dosya : “a” Tanımlandığında, dosya üzerine sadece yeni veri eklenebilir fakat varolan veriler değiştirilemez veya silinemez.. “i” Tanımlandığında, Dosya içeriği herhangi bir şekilde değiştirilemez(silinemez, isim değişikliği yapılamaz). “A” Tanımlandığında dosyaya yapılan erişimlere ait zaman bilgisi (atima) güncellenemez.

Mount :  Sistemdeki aygıtların bağlanma yerlerini gösterir.

Mount –o loop,rw kali.iso /mnt : İso dosyasına write izni ile bağlamak için kullanılır.

Mount –oloop kali.iso /mnt : İso dosyasını only read izniyle bağlarız.

Mount –t ext4 /dev/sdb2/backup : Sdb2 diskini backup dizinine ext4 formatında bağlar.

Mount /media/floppy (/mount /dev/fd0) : Disket sürücüne erişmek için kullanabiliriz.

Mount –t iso9660 –o ro /dev/cdrom/mnt/cdroom : Cd sürücüsüne erişmek için kullanabiliriz.

Tar –cvzf /yedek/dizin1.tar.gz /root/dizin1 : Dizin1’i ve altındaki herşeyi tek bir dosya olarak dizin1.tar.gz sıkıştırabiliriz.

Tar xvzf /yedek/dizin1.tar.gz : Daha öncede oluşturulan tar dosyasını tekrar açmak için kullanılır.

Netstat –punta | grep LISTEN : Sunucu üzerinde çalışan ve hizmet veren servisleri listeleyebiliriz.

Netstat –punta | grep 80 | grep ESTABLISHED : 80 portundan hizmet veren (apache) ve bu porta yapılan bağlantıları listeleyebiliriz.

Sed –i ‘$d’ /root/dosya1 : Dosya1’in içindeki boş satırları siler.

Grep : Grep komutu filtreleme yapmak için kullanılır.
Örn: cat /root/dosya1 | grep öğrenci ( Dosya1’in içerisindeki öğrenci geçen satırları filtleremiş olduk.

Ngrep(Network grep) : Sunucu interface’lerini dinleyerek network üzerinden filtreleme yapabiliriz.

Örn : Ngrep password  ( Komutu ile içinde password geçen paketleri yakalar.

Top & htop : Sunucu üzerinde ki swap cpu ram kullanım oranlarını gösterir. Hangi sürecin ne kadar kaynak tükettiğini görebiliriz.

İftop : Sunucu üzerindeki ağ trafiğini inceleyebiliriz.

İostat : Disk io değerlerini görmemizi sağlar.    

Örn : iostat /dev/sda

Uname : uname komutu sistem çekirdeği ve versiyonu hakkında bilgi veriri.

Örn : uname –a  ( a parametresi ile kullanırsak tüm bilgileri bize verir.)

Sort : Girdileri sıramak için kullanabiliriz. Dosya içindeki satırları sıralar.